Odwieczna mądrość czasu: Renowacja historycznego zegara słonecznego w Dolinie Marzeń zakończona

Na początku czerwca 2024 roku, po długotrwałych pracach konserwatorskich, odrestaurowano znaczący element krajobrazu Doliny Marzeń – zegar słoneczny. Obiekt ten, zlokalizowany na skwerze blisko placu Rapackiego, jest wyjątkowym pomnikiem historii i nauki, którego budowa została zainicjowana pół wieku temu, aby uczcić pięćsetną rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika.

Niezwykłe dzieło stworzyli toruńscy twórcy, Ewelina Szczech-Siwicka i Henryk Siwicki, którzy zaproponowali projekt w 1971 roku. Monument został ostatecznie postawiony tuż przed rozpoczęciem obchodów rocznicy, 19 lutego 1973 roku.

Zegar słoneczny jest niezwykle imponującym obiektem – kula o średnicy 3,5 metra ozdobiona jest trzynastoma tablicami z brązu, które są umieszczone wklęsło w jej obwodzie. Każda tablica posiada numerację godzin od 6:00 do 18:00 oraz pochyloną analemmę – figurę wyznaczaną na niebie przez słońce obserwowane codziennie o tej samej godzinie z określonego miejsca. Kula została wykonana przez Toruńskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Ogólnego, tablicę pamiątkową odlały Zakłady Maszyn Biurowych Predom-Metron, natomiast tarcze ustawiał toruński astronom, profesor Andrzej Strobel.

Niestety, przez lata zegar był narażony na działania wandalizmu i kradzieży. Ostatni gruntowny remont przeprowadzono pod koniec lat 90-tych XX wieku, a koszt napraw wyniósł wówczas 86 tysięcy złotych.

Aktualna renowacja została zrealizowana na podstawie programu konserwatorskiego stworzonego przez prof. dr hab. Jadwigę Łukaszewicz z UMK. Prace odbywały się pod nadzorem Miejskiego Konserwatora Zabytków przy współpracy z autorką pomnika, panią Eweliną Szczech-Siwicką oraz dr hab. Andrzejem Stroblem z Instytutu Astronomii UMK.

Zadania realizowane podczas renowacji obejmowały m.in.: profilaktyczną konserwację, udrożnienie wentylacyjnych otworów, usunięcie powierzchniowych zabrudzeń oraz produktów korozji oraz antykorozyjne zabezpieczenie powierzchni. Przede wszystkim jednak, przeprowadzono rekonstrukcję gnomonów w celu przywrócenia zegarowi słonecznemu jego pierwotnej funkcji. Całość prac renowacyjnych została wykonana przez firmę Bartosz Kruk Bilcza z Morawicy za kwotę 118 400 zł brutto.